Τα loose parts είναι υλικά, που δεν είναι φτιαγμένα για παιχνίδι από τον κατασκευαστή τους. Μάλιστα μπορεί να είναι από εντελώς φυσικά υλικά όπως πέτρες, μέχρι κρίκοι που κρεμάμε τις κουρτίνες. Ο κατάλογος μπορεί να είναι πολύ μεγάλος, αλλά σίγουρα θα βρείτε κάποια πράγματα τα οποία έχετε ήδη στο σπίτι!
Και γιατί να παίξει το παιδί με τα loose parts θα μου πεiς; Τόσα παιχνίδια έχει!
Σκεφτείτε ένα παιδί που παίζει με ένα τρενάκι κι ένα παιδί που παίζει με ένα καλάθι με ρολά χαρτιού. Το τρενάκι μπορεί να είναι τρενάκι. Μπορεί να παιχτεί με συγκεκριμένο τρόπο. Με τα ρολά χαρτιού όμως μπορεί να κάνει πύργους, να προσποιηθεί πως είναι αυτοκίνητα ή σπίτια, να τα γεμίσει με άλλα υλικά, να παίξει bowling,
Το ελεύθερο υλικό προκαλεί το παιδί να παίξει μαζί του με πάρα πολλούς διαφορετικούς τρόπους.
Κι εδώ θα σου πω άλλον έναν όρο. Τα open ended υλικά.
Τα ελεύθερα υλικά είναι open ended υλικά ,για ένα open ended σύστημα. Σε αυτό το σύστημα δεν υπάρχουν κανόνες, ούτε προσδοκίες για συγκεκριμένη χρήση του υλικού. Δεν υπάρχουν συγκεκριμένα προβλήματα τα οποία πρέπει να λύσουμε. Το παιδί μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα και να ψάξει για τη λύση τους, Δεν υπάρχει σωστός και λάθος τρόπος να τα χρησιμοποιήσουμε. Δεν έχουν ένα συγκεκριμένο σκοπό.
Από την άλλη πλευρά έχουμε το close-ended σύστημα. Ποιες οι διαφορές;
Στο κλειστό σύστημα έχουμε δυο πλευρές, έχουμε άσπρο και μαύρο. Υπάρχουν κανόνες και περιορισμοί, υπάρχουν συγκεκριμένοι στόχοι, πρέπει να καταφέρουμε να κάνουμε κάτι συγκεκριμένο, υπάρχουν σωστές και λάθος απαντήσεις.
Και η αλήθεια είναι ότι χρειαζόμαστε και τα δυο συστήματα για να έχουμε σφαιρική μάθηση. Όμως δυστυχώς το παιδαγωγικό σύστημα που ακολουθείτε στη χώρα μας αλλά και στις περισσότερες ευρωπαικές χώρες, ακολουθεί μόνο close ended δραστηριότητες. Γνωρίζουμε όμως ότι τα παιδιά μαθαίνουν ευκολότερα με τις δραστηριότητες ανοιχτού τύπου.
Γιατί λοιπον loose parts:
Aς το φανταστούμε σαν έναν κύκλο.
Όλα ξεκινούν με το ενδιαφέρον του παιδιού, το οποίο οδηγεί στην ανακάλυψη (να πειραματιστεί, να δοκιμάσει διάφορες ιδέες, να ψάξει τις πηγές).
Διερευνά τις πιθανότητες και τις δυνατότητες.
Η ανακάλυψη, οδηγεί στον πειραματισμό ( να κάνει ερωτήσεις, να ακούσει τις ιδέες των άλλων, να μεγαλώσει τις αρχικές του ιδέες).
Ερευνεί τους σκοπούς. Ο πειραματισμός οδηγεί στην δημιουργικότητα (να σκεφτεί τι έφτιαξε, να το μοιραστεί με άλλους, να σκεφτεί πιθανές αλλαγές, να αποφασίσει αν είναι σημαντικό) Κρίση του αποτελέσματος.
Άρα λοιπόν έχουμε ένα παιδί που πρέπει να σκεφτεί τι θα κάνει με το παιχνίδι του, κι όχι ένα παιχνίδι που του λέει πώς θα το χρησιμοποιήσει.
Γι αυτό και σου προτείνω να εντάξεις τα ελεύθερα υλικά στο καθημερινό παιχνίδι, είτε είσαι γονιός είτε δάσκαλος!
